Standardy Ochrony Małoletnich

Standardy Ochrony Małoletnich
w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Człuchowie

        Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Człuchowie jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy pracownik traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych oraz swoich kompetencji.
           Światowa Organizacja Zdrowia wskazuje, że krzywdzeniem jest każde zamierzone i niezamierzone działanie lub zaniechanie działania jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat tego działania lub bezczynności, które naruszają równe prawa i swobody dzieci i/lub zakłócają ich optymalny rozwój. Wyróżnić można cztery formy krzywdzenia osoby małoletniej:

• przemoc psychiczna,

• przemoc fizyczna,

• zaniedbywanie,

• wykorzystywanie seksualne małoletniego.
   

Słownik pojęć:
Ilekroć mowa jest o:

• kierowniku – należy przez to rozumieć kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
  w Człuchowie,

• GOPS – należy przez to rozumieć Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
  w Człuchowie,

• pracowniku – należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Człuchowie na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, umowy wolontariackiej, innych umów i porozumień,

• dziecku, małoletnim – należy przez to rozumieć osobę do ukończenia 18 roku życia,

• opiekunie dziecka – należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentacji dziecka,
  w szczególności jego rodzica, opiekuna prawnego, jak również rodzica zastępczego,

• Standardach – należy przez to rozumieć Standardy Ochrony Małoletnich
  w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Człuchowie.

§ 1
Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a pracownikami,
a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich

1. Pracownicy mający bezpośredni kontakt z małoletnimi powinni wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw osób trzecich,
   w szczególności praw dzieci, z szacunkiem oraz w sposób uprzejmy
   i kulturalny a także dostosowany do wieku dziecka.

2. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec małoletnich jakichkolwiek form przemocy.

3. Pracownicy mają obowiązek powstrzymać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.

4. O ile to możliwe pracownicy powinni unikać sytuacji, w których pozostawaliby „sam na sam”
   z dzieckiem.

5. Kontakt fizyczny pracownika z dzieckiem możliwy jest wyłącznie w sytuacji wynikającej z realizacji obowiązków służbowych i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu oraz jest odpowiedzią na potrzeby dziecka w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny.

6. Zaleca się wdrażanie dzieci do przyjmowania asertywnej postawy 
   i zapewnienie ich, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć bezpośrednio
   w rozmowie pracownikowi lub wybranej przez siebie osobie i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy.

7. Pracownicy nie kontaktują się prywatnymi kanałami komunikacji z dziećmi bez wiedzy ich opiekunów. W szczególności pracownicy nie prowadzą
   z dziećmi prywatnych rozmów z wykorzystaniem mediów społecznościowych.

8. Pracownicy powinni zwracać uwagę na niepokojące zachowania małoletnich, które mogą świadczyć o ich krzywdzeniu i powinni podjąć próbę kontaktu z małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli małoletni próbuje nawiązać kontakt z pracownikiem, powinien on go wysłuchać i uzyskać możliwie najpełniejszą informację o sytuacji małoletniego.

9. Uwagę pracownika powinny zwrócić, w szczególności, następujące zachowania:

• dziecko ma widoczne obrażenia ciała (siniaki, poparzenia, ugryzienia, złamania kości itp.), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić,

• podawane przez dziecko wyjaśnienia dotyczące obrażeń wydają się niewiarygodne, niemożliwe, niespójne, dziecko często je zmienia,

• pojawia się niechęć przed udziałem w lekcjach, w szczególności lekcjach wychowania fizycznego,

• dziecko nadmiernie zakrywa ciało, niestosownie do sytuacji i pogody,

• dziecko wzdryga się, kiedy podchodzi do niego osoba dorosła,

• dziecko boi się rodzica lub opiekuna,

• dziecko boi się powrotu do domu,

• dziecko jest bierne, wycofane, uległe, przestraszone,

• dziecko cierpi na powtarzające się dolegliwości somatyczne: ból brzucha, głowy, mdłości itp.,

• dziecko moczy się bez powodu lub w konkretnych sytuacja czy też na widok określonych osób,

• nastąpiła nagła i wyraźna zmiana zachowania dziecka.

§ 2
Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, a także składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego i zawiadamiania sądu opiekuńczego

1. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego pracownik ma obowiązek niezwłocznego poinformowania kierownika o tym fakcie w formie ustnej, a także formie pisemnej, poprzez przedłożenie stosownej notatki służbowej.

2. Przekazanie informacji powinno nastąpić jeszcze w tym samym dniu, w którym pracownik powziął podejrzenie lub informację. Jeżeli pracownik nie jest już obecny w danym dniu w siedzibie GOPS, ma obowiązek przekazać informację telefonicznie. Jeżeli przekazanie informacji nastąpiłoby
   po godzinach pracy GOPS pracownik powiadamia policję o sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub o krzywdzeniu małoletniego.

3. Po przekazaniu informacji kierownikowi, osoba ta powinna w pierwszej kolejności ustalić czy zachodzą przesłanki uzasadniające wszczęcie procedury odebrania dziecka na podstawie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a następnie ustalić jakie podmioty i instytucje powinny zostać poinformowane o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego.

4. W celu poczynienia ustaleń, o których mowa w § 2 pkt 3 kierownik może powołać zespół składający się w szczególności z: kierownika, pracownika socjalnego z rejonu, w którym dochodzi do podejrzenia krzywdzenia małoletniego, pracownika, który powziął podejrzenie lub uzyskał informację
   o krzywdzeniu małoletniego, asystenta rodziny.

5. Jeżeli w wyniku ustaleń, o których mowa w § 2 pkt 3 i 4 zostanie ustalone, że zasadnym jest skierowanie do sądu rodzinnego wniosku, o którym mowa w art. 572 k.p.c. lub złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, kierownik niezwłocznie kieruje taki wniosek do właściwych organów.

6. Obowiązki określone w § 2 pkt 1-5 nie wpływają na obowiązek ewentualnego wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”, zgodnie z § 3 niniejszych Standardów.

7. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez pracownika osoba ta zostaje natychmiast odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy.

8. Kierownik przeprowadza rozmowę z dzieckiem w obecności opiekuna dziecka. Dodatkowo kierownik przeprowadza rozmowę z innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka, w szczególności z jego opiekunami. Kierownik stara się ustalić przebieg zdarzenia, ale także wpływ zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Ustalenia są spisywane w formie notatki służbowej.

9. Kierownik organizuje spotkanie/a z opiekunami dziecka, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych służb.

10. W przypadku gdy wobec dziecka popełniono przestępstwo kierownik sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienie przestępstwa i przekazuje je właściwym organom.

11. W przypadku gdy pracownik dopuścił się wobec dziecka innego zachowania niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę kierownik powinien zbadać wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchać pracownika podejrzewanego o krzywdzenie, dziecko oraz innych świadków zdarzenia.
    W sytuacji gdy naruszenie dobra dziecka jest znaczne, w szczególności gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności dziecka, należy rozważyć rozwiązanie stosunku prawnego, z osobą, która dopuściła się krzywdzenia lub zarekomendować takie rozwiązanie zwierzchnikom tej osoby.
    Jeżeli pracownik, który dopuścił się krzywdzenia nie jest bezpośrednio zatrudniony przez kierownika, lecz przez podmiot trzeci, wówczas należy zarekomendować wstrzymanie świadczenia pracy, a w razie potrzeby rozwiązać umowę z instytucją współpracującą.

12. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony kierownika, wówczas działania opisane w niniejszym paragrafie podejmuje osoba, która dostrzegła krzywdzenie lub do której zgłoszono podejrzenie krzywdzenia.

§ 3
Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty”

1. Obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” i wypełnienia formularza Niebieska Karta A spoczywa na wszystkich pracownikach socjalnych
   i asystentach rodziny zatrudnionych w GOPS.

2. W przypadku powzięcia podejrzenia lub uzyskania informacji o krzywdzeniu małoletniego, które może wyczerpywać znamiona przemocy domowej
   w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, pracownicy, o których mowa w § 3 pkt 1 mają obowiązek wypełnić formularz „Niebieska Karta – A” niezwłocznie po powzięciu informacji o zaistnieniu ku temu przesłanek.

§ 4
Zasady przeglądu i aktualizacji standardów

1. Niniejsze standardy podlegają nie rzadziej niż co dwa lata weryfikacji pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz ocenie ich merytorycznej przydatności.

2. Weryfikacja, o której mowa w § 4 pkt 1 dokonywana jest przez kierownika lub osobę przez niego wyznaczoną.

3. W wyniku weryfikacji, o której mowa w § 4 pkt 2 sporządzany jest raport ewaluacyjny, w którym wskazane są ewentualne sugestie i kierunki aktualizacji standardów.

§ 5
Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie pracowników do stosowania standardów, zasady przygotowania pracowników do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności

1. Osobę odpowiedzialną za przygotowanie pracowników do stosowania standardów wyznacza kierownik.

2. Kierownik może zlecić zadanie, o którym mowa w § 5 pkt 1. podmiotowi zewnętrznemu, dającemu rękojmię należytego wykonania przedmiotowych zadań, posiadającemu stosowne kompetencje i doświadczenie.

3. W ramach przygotowania pracowników do stosowania standardów przeprowadzane jest szkolenie pracowników w przedmiotowym zakresie.

4. Każdy z pracowników składa oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich obowiązującymi w GOPS.

§ 6

Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania

1. Niniejsze standardy są wywieszone w widocznym miejscu w siedzibie GOPS oraz na stronie BIP.

2. Niezależnie od udostępnienia standardów w formie określonej w § 6 pkt 1, pracownik realizujący usługi względem małoletniego przekazuje wersję zupełną niniejszych standardów rodzicom, opiekunom dziecka, a osoby te potwierdzają na piśmie otrzymanie przedmiotowych standardów.

3. Małoletni, wobec których realizowane są usługi przez pracowników otrzymują wersję skróconą niniejszych standardów, z zastrzeżeniem § 6 pkt 4.

4. Jeżeli rozwój psychiczny małoletniego i stan jego zdrowia świadczą o ograniczonej możliwości zrozumienia założeń niniejszych standardów, pracownik może zaniechać obowiązku wynikającego z § 6 pkt 3.

§ 7

Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia

1. Za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia odpowiedzialni są wszyscy pracownicy.

2. Niezależnie od obowiązku określonego w § 7 pkt 1, kierownik wyznacza pracownika koordynującego przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i organizację pomocy oraz wsparcia dla takiego małoletniego.

3. Pracownikiem, o którym mowa w § 7 pkt 2 może być w szczególności pracownik będący członkiem Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej.

§ 8

Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego

1. Tworzy się wewnętrzny rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

2. Rejestr, o którym mowa w § 8 pkt 1 przechowywany jest w siedzibie GOPS.

3. Kierownik wyznacza osobę odpowiedzialną za prowadzenie i uzupełnianie rejestru, o którym mowa
   w § 8 pkt 1.

§ 9

Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia

1. W przypadku ujawnienia krzywdzenia małoletniego osoby odpowiedzialne przygotowują plan wsparcia małoletniego, z zastrzeżeniem § 9 pkt 2.

2. Jeżeli równolegle prowadzona jest procedura „Niebieskie Karty”, w której małoletni uznany jest za osobę doznającą przemocy, nie ustala się planu wsparcia.

3. Za przygotowanie i realizację planu wsparcia odpowiedzialny jest pracownik socjalny oraz asystent rodziny realizujący swoje zadania w stosunku do rodziny, w której wstąpił przypadek krzywdzenia małoletniego.

4. W miarę możliwości plan wsparcia konsultowany jest z psychologiem, a jeżeli jest taka możliwość, psycholog uczestniczy także w jego realizacji.